Thanh Hóa được coi như là một trong những cái nôi khởi phát của người Việt, mỗi ngọn núi, dòng sông nơi đây đều có sức quyến rũ riêng của mình. Bên cạnh đó, Thanh Hóa còn rất nổi tiếng với các món ăn mang đậm nét riêng như: nem chua Thanh Hóa, bánh rang bừa, chả hến, chả tôm…

1. Nem chua Thanh Hóa

Mỗi khi nhắc đến Thanh Hóa là người ta lại nhớ ngay đến món nem chua nổi tiếng của nơi đây. Có rất nhiều nới làm nem chua nhưng chỉ có ở mảnh đất huyền thoại “Kẻ Nưa” này , người ta mới tìm được hương vị tuyệt với nhất. Cách làm nem chua rất đơn giản nhưng để làm được nem ngon thì không hề dễ, quan trọng nhất là ở khâu lựa chọn nguyên liệu. Nem muốn ngon thì phải được làm từ thịt thăn. Mà thịt phải lấy từ con lợn vừa mới được mồ, sờ vào thịt vẫn âm ấm ở tay đem rửa sạch rồi cắt thành miếng nhỏ, cho vào cối giã nhuyễn (bây giờ người ta cho vào máy xay cho nhanh nhưng muốn nem ngon thì phải giã bằng tay hoặc cắt lát thịt mỏng như lụa). Bì lợn phải cạo sạch lông, luộc chín vừa phải, không được để nhừ rồi cho vào máy cán thành sợi mỏng.

Trộn thịt nạc giã nhuyễn hoặc lát thịt đã được cắt mỏng với sợi bì, thêm thính, ớt, tỏi, gia vị rồi cuộn lá chuối. Khâu cuộn nem rất quan trọng, lá chuối nhất định phải chọn lá chuối già, tàu lá to, cuốn nem phải chặt và lớp cuốn phải dày, có như thế thịt mới được ủ kỹ và lên men được.

Nem chua Thanh Hóa được bán ở dọc hai bên đường quốc lộ 1A đoạn ngã tư Bỉm Sơn và trong thành phố. Tuy nhiên muốn nem ngon thì thông thường nên đặt trước ở những cơ sở làm nem uy tín.

2. Gỏi cá nhệch Nga Sơn

Giống như ở Kim Sơn, gói cá nhệch ở Nga Sơn cũng rất ngon và được lòng du khách. Cá nhệch thường sống ở vùng cửa biển có thể sống ở nước mặn, nước lợ hoặc nước ngọt. Sau khi bắt về, rửa sạch, lọc thịt, thái mỏng, sau đó bóp chanh cho bớt tanh, tẩm ướp các loại gia vị và thính. Gỏi nhệch ngon là phải làm từ nhệch tươi, cá phải giữa được sắc hồng nhạt, ăn cùng rau sống, lá ổi, lá sung và các loại quả chua như khế, xoài…

3. Cá Mè Sông Mực

Sông Mực thuộc vườn Quốc Gia Bến En, nước sông quanh năm yên tĩnh với nhiều loại động vật phù du, đây là môi trường sống lý tưởng cho loại cá mè. Cá mè sông mực rất to, có con lên đến hơn 30kg, nấu với canh măng chua, nấu giấm dọc mùng, kho riềng sả, rán hoặc hấp bia đều ngon. Đặc biệt món gỏi cá mè Sông Mực rất được các du khách yêu thích.

4. Hải sản

Nằm kề sát bên biển nên hải sản ở Thanh Hóa phong phú và đa dạng vô cùng.. Hải sản có nhiều ở các huyện ven biển như Nga Sơn, thị xã Sầm Sơn, Hải Tiến, Hải Hòa… Trong thành phố Thanh Hóa cũng có một chợ hải sản là nơi tập trung các loại hải sản được đưa từ Sầm Sơn và Tĩnh Gia lên.

5. Bánh cuốn tôm

Nếu đến Sầm Sơn du lịch, du khách hãy thưởng thức món bánh cuốn tôm ở đây. Bánh cuốn tôm tráng nóng, ăn liền, khác với bánh cuốn Phủ Lý có nhân thịt và mộc nhĩ, nhân bánh cuốn ở đây được thay bằng thịt tôm hoặc những con tôm nhỏ. Bánh cuốn tôm ăn khá ngậy và béo, ngọt vị thịt tôm và khá lạ miệng.

6. Chả dắt

Dắt hay còn được gọi là sắt sắt, là một loại thân mềm, sống ở vùng cửa biển, hoặc những nơi có cát dày. Món chả dắt ở Thanh Hóa rất đặc biệt. Dắt mua về, rửa sạch cho hết cát, luộc chín, đãi lấy phần thịt, sau đó thêm các loại gia vị: mắm, hạt tiêu thêm rau thì là, cuốn vào bánh tráng, cho lên chảo rán vàng. Chả dắt có thể ăn kèm với bún hoặc cơm.

7. Bánh răng bừa

Bánh răng bừa là một loại bánh đặc biệt được làm từ gạo tẻ của Thanh Hóa. Cách làm bánh răng bừa khá cầu kỳ và tốn nhiều công sức. Bột để làm bánh làm từ gạo tẻ dẻo và phải được xay theo phương pháp truyền thống là xay nước. Bột nước sau khi xay, cho vào nồi, bắc lên bếp, đồ cho đến khi bột quyện đều dính vào đũa là được. Bánh răng bừa được gói bằng lá dong, khi gói người ta lấy bột trải đều ở giữa gân lá rong rồi cho nhân thịt xay trộn với mộc nhĩ và hành vào giữa, gói lại cho lên bếp luộc chín tới. Bánh ngon thì thịt bánh phải trắng mịn, bóc không dính lá, nhân thịt không bị lem ra ngoài. Bánh răng bừa được bán ở thành phố Thanh Hóa nhưng ngon nhất vẫn là ở làng Ngũ, Huyện Hà Trung.

8. Hến Giàng

Làng Giàng nằm bên bờ sông Mã, quanh năn sống bằng nghề chai lưới ven sông, hến ở đây vừa béo, không có nhiều đắt, nước luộc trắng lờ đờ. Hến Giàng nấu canh mùng tơi hoặc xào, làm chả hến ăn rất ngon.

9. Phi cầu Sài

Phi sống ở vùng nước lợ, hơi giống con trai và chỉ có ở vùng cửa sông Hoằng Hóa. Đây là đặc sản tiến vua mà chỉ những người phụ nữ có tuổi ở Hải Lộc mới biết cách đào.

Ngoài ra Thanh Hóa còn rất nhiều các món đặc sản như: Bánh gai Tứ Trụ, mắm tép Hà Trung, chè lam Phủ Quảng, mía Kim Tân…